Braces dan Splint Gigi: Panduan Rawatan dan Penjagaan

Artikel ini untuk tujuan maklumat sahaja dan tidak boleh dianggap sebagai nasihat perubatan. Sila berunding dengan profesional kesihatan yang berkelayakan untuk panduan dan rawatan yang diperibadikan.

Apa itu braces dan splint gigi?

Braces (pendakap gigi) ialah alat orthodontik yang direka untuk menggerakkan gigi dan membetulkan susunan gigitan. Ia biasanya terdiri daripada bracket yang dilekat pada gigi dan wayar pemegang yang diselaraskan dari masa ke masa. Splint gigi (kadangkala dipanggil night guard atau occlusal splint) adalah peranti yang diletakkan di atas satu atau kedua-dua baris gigi untuk melindungi daripada gigitan berlebihan, mengurangkan tekanan pada sendi rahang (TMJ), atau menstabilkan gigi selepas trauma. Tujuan utama masing‑masing berbeza: braces mengubah kedudukan gigi; splint melindungi dan menstabilkan.

Bila seseorang memerlukan braces atau splint?

Braces biasanya dipertimbangkan jika terdapat masalah susunan gigi seperti gigi renggang, bertindih, gigitan silang, gigitan terbuka atau gigitan mendalam yang memberi kesan estetika atau fungsi. Splint pula disyorkan untuk mereka yang mengalami bruxism (menggemeretakkan gigi), kesakitan sendi rahang, atau selepas rawatan restoratif/bedah untuk melindungi rekonstruksi. Keputusan rawatan bergantung pada penilaian klinikal, imbasan x‑ray, dan matlamat pesakit—estetik, fungsi atau keselesaan. Pemeriksaan oleh doktor gigi atau orthodontis penting untuk menentukan pilihan terbaik mengikut keadaan individu.

Bagaimana proses pemasangan braces berfungsi?

Proses braces bermula dengan pemeriksaan klinikal, imbasan atau cetakan, dan perancangan rawatan. Orthodontis akan menentukan jenis system yang sesuai, memasang bracket pada setiap gigi dan menyambungkan wayar yang memberi tekanan lembut untuk menggerakkan gigi secara berperingkat. Lawatan susulan setiap 4–8 minggu biasanya diperlukan untuk menyesuaikan wayar dan memantau pergerakan. Tempoh rawatan berbeza mengikut kerumitan—dari beberapa bulan hingga beberapa tahun. Selepas pengeluaran braces, biasanya digalakkan pemakaian retainer untuk mengekalkan hasil.

Jenis splint gigi dan tujuan penggunaannya?

Terdapat beberapa jenis splint: splint stabilisasi (untuk mengurangkan tekanan pada TMJ dan melindungi daripada bruxism), splint reposisi (untuk mengubah kedudukan rahang sementara), dan pelindung malam asas (night guard) untuk pencegahan kehausan gigi. Bahan boleh termasuk akrilik keras atau bahan lembut bergantung fungsi. Splint custom dibuat berdasarkan cetakan atau imbasan digital, manakala pelindung prefabrik juga tersedia tetapi kurang tepat. Pemilihan jenis bergantung pada diagnosis—contohnya splint stabilisasi lebih sesuai untuk simptom TMJ yang berkaitan dengan ketegangan otot.

Penjagaan harian dan pemulihan selepas rawatan?

Penjagaan selepas pemasangan braces termasuk kebersihan mulut yang lebih teliti: memberus gigi selepas makan, menggunakan floss khusus atau pembersih interdental, dan mengelakkan makanan keras atau melekat yang boleh merosakkan bracket. Untuk splint, cuci dengan berus lembut dan sabun ringan, elakkan pendedahan kepada haba, dan simpan dalam bekas ventilasi bila tidak digunakan. Jika berlaku ketidakselesaan awal, ubat pengurang kesakitan ringan atau makanan lembut sementara boleh membantu; sebarang kesakitan berterusan atau kerosakan peranti perlu dirujuk kepada doktor gigi.

Risiko, komplikasi, dan bila perlu rujukan lanjut?

Seperti rawatan pergigian lain, terdapat risiko kecil: dengan braces boleh berlaku kesakitan sementara, demineralisasi gigi jika kebersihan kurang baik, atau relaps selepas rawatan tanpa retainer. Splint yang tidak sesuai boleh mengubah gigitan atau tidak menyelesaikan simptom TMJ. Jika terdapat kesakitan kronik, perubahan gigitan tidak dijangka, atau tanda jangkitan, dapatkan rujukan kepada orthodontis, pakar TMJ atau doktor gigi restoratif. Rawatan bersepadu sering diperlukan jika masalah melibatkan sendi, otot, dan susunan gigi sekaligus. Untuk mencari rawatan yang sesuai, pertimbangkan perundingan awal dengan pembekal perkhidmatan pergigian tempatan atau pakar dalam kawasan anda.

Kesimpulan

Braces dan splint gigi melayani tujuan berbeza dalam penjagaan pergigian: braces menyusun semula gigi untuk fungsi dan estetika manakala splint melindungi dan menstabilkan gigitan atau sendi rahang. Pilihan rawatan bergantung pada diagnosis klinikal, matlamat individu, dan penilaian profesional. Pemantauan berkala, penjagaan kebersihan yang baik, dan rujukan kepada pakar bila perlu membantu meminimumkan komplikasi dan mencapai hasil yang lebih tahan lama. Sila runding dengan profesional pergigian untuk cadangan rawatan yang disesuaikan.